Engelli bireylerin engellerini aşmak için öncelikle onları, engeli olmayan bireylerin yanına
koymak gerekiyor. Bunu başarmanın ön koşulu ise topluma açık alanların engelli bireyleri
etkilemeyecek şekilde düzenlenmesi. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de bu amaçla proje
üreten belediyeler var. Bu belediyelerin bulunduğu şehirler engelli dostu şehirler olarak
nitelendiriliyor. Kocaeli Üniversitesi’nden Prof. Dr. Selçuk Koç ve Öğr. Gör. Dr. Kerem
Çolak’ın “Engelli Bireylerin İstihdamında Erişilebilir Şehirlerin Kolaylaştırıcı Etkisine Dair
Bir Analiz” adlı çalışmaları, sanayinin ve iş imkânlarının yoğun olduğu illerin, engelli dostu
şehirler sıralamasında ilk on içinde yer aldığını ortaya koydu. Ayrıca bu illerin, Avrupa Birliği
(AB) ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından en çok proje finansmanı
sağlanan iller olduğu belirtildi. Listenin son sıralarındaki iller ise sanayinin ve iş imkânlarının
daha az olduğu, erişilebilirlik açışından da en zorlu iller.
Türkiye’de engelli bireyler için yapılan çalışmalar yetersiz
Prof. Dr. Koç ve Öğr. Gör. Dr. Kınık’ın araştırması engelli bireylerin çalışma yaşamına
katılma ve sürdürme konusunda yaşadığı zorlukları ortaya koyuyor. Engelli bireyler engeli
bulunmayan bireylere göre daha düşük bir oranda işgücüne katılıyor. Bu sorun her ne kadar
kota uygulaması ve çeşitli tedbir veya ceza yöntemleriyle çözülmeye çalışılsa da yeterli değil.
Çalışmada engellilerin istihdamına yönelik yaklaşımların yanında, iş yerlerinin ulaşılabilir ve
erişilebilir olmasının engelli bireylerin çalışma hayatına katılımını kolaylaştırabileceğinin altı
çiziliyor. Diğer taraftan engelli dostu şehirler alanındaki çalışmaların ve AB Kentsel Şartına
uygun ancak yetersiz olduğu belirtiliyor. Engelli dostu şehir olma ve engelsiz şehirler tasarlama konusunda devletin de teşvik uygulamaları getirmesi, yerel girişimciliği destekleyici politikaların hayata geçirmesi, böylelikle engelli bireylerin hem toplum içindeki itibarları hem de ekonomik alandaki üretkenliklerinin artabileceği çalışmanın ortaya koyduğu sonuçlar arasında.

İşkur ve Tüik verileri önemli
Tüm şehirler engelli dostu olarak tasarlansa bile bu başarıyı gölgeleyecek başka engeller var.
Engelli bireylerin maruz kaldıkları etik ve ruhsal engeller bunlardan birkaçı. Toplumda kabul
görme konusunda da engel yaşayan bu bireylerin yaşamlarının kolaylaştırılması için engeli
olmayan bireylerin de farkındalık kazanması gerekiyor. Araştırmacılara göre istihdam
uygulamalarındaki eksikliklerin tespiti bakımından, İŞKUR’un engellilere yönelik verilerinin
önemli olduğu, TÜİK’in de özellikle engelli dostu şehirlerin veri setlerini sürekli olarak
derecelendirmesi ve güncellenmesi gerektiğine dikkat çekiliyor.