Türkiye Ulusal Deprem ve Yapı Mühendisliğinde Büyük Adım
geçiriyor. Bu laboratuvar, deprem mühendisliği
araştırmaları ve yapı güvenliği konularında ileri düzeyde çalışmalar yapacak.
Laboratuvar, depreme dayanıklı yapı tasarımı, malzeme testleri ve yapı
analizleri gibi konularda önemli katkılar sağlayacak ve ülkemizin deprem
güvenliğini artırma hedefiyle önemli bir rol üstlenecek.
T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı (ÇŞİDB) ile Gebze Teknik Üniversitesi (GTÜ)-
Marmara Afetlerle Başedebilir Yapıları İçin Uygulama ve Araştırma Merkezi (MARTEST) tarafından
ortak yürütülecek olan laboratuvarda malzeme, geoteknik, yapı deprem mühendisliğinin yanında
sismik yalıtım deneyleri de yapılacak. Deprem tehlikesi yüksek olan ülkelerde giderek yaygın bir
şekilde kullanılmaya başlanan Deprem Yalıtımı (Seismic Isolation) teknolojileri Türkiye’de de
yaygınlaşmıştır. Sağlık Bakanlığı Hastanelerinin 2013 yılından itibaren sismik yalıtımlı olarak yapılması
uygulaması başlamıştır. Tasarım aşamasında kullanılan parametrelerin geçerliliğinin kontrol edilmesi
(etkin rijitlik, etkin sönüm, sürtünme katsayısı, vb.), yalıtım birimi elemanlarının tersinir yükler altında
davranışının belirlenmesi ( burkulma, stabilite, enerji sönümleye yeteneği), üretim aşamasında
meydana gelebilecek farklılıkların engellenmesi amacıyla prototip deneylerinin artık UDYM
laboratuvarında yapılması planlanmaktadır. Prototip testler her bir yalıtım birimi tipinden seçilen 2
adet üzerinde yapılmaktadır. Ortalama prototip test maliyetinin olarak tip başına yurtdışında 25,000
USD – 50,000 USD olduğu düşünüldüğünde UDYM laboratuvarının ülkemize önemli ölçüde döviz
kazandırması planlanmaktadır.
UDYM laboratuvarında, ayrıca, ülkemizin ihtiyacı olan aşağıdaki konularda deneyler ve araştırmaların
yapılabilmesi için altyapı kurulacaktır:
a. Köprü kiriş/kolonları, prefabrik yapılar, kule, baca, silo, tank, ölçekli yapılar, yüksek
yapı, baraj, tarihi yapılar, kıyı-liman yapıları, gömülü alt yapılar, rüzgâr titreşim ve benzeri
sistem testleri,
b. Sismik sönümleyici, enerji iletim bağlantı parçaları, dış cephe kaplama, iskele ve
benzeri eleman testleri,
c. Hastane ekipmanları, asma sistemleri, yükseltilmiş döşeme, IT ekipmanları, sunucu
odaları, kabinleri, temiz odalar ve benzeri yapısal olmayan eleman testleri.
d. Hidroloji, hidrolik, kıyı-liman mühendisliği ve tsunami deneyleri,
e. Malzeme deneyleri,
f. Zemin ve zemin yapıları deneyleri.
UDYM laboratuvarında afet tehlikesine karşı yapısal olan ve olmayan elemanları yapı
sağlığı izleme yöntemleri ile uzaktan izlemek ve raporlamak, endüstri yapılarında risk azaltma
sistemlerini geliştirme ve uygulama konularında çalışmalar da yapılacaktır. Türkiye’de afet
tehlikesi ve riskleriyle ilgili araştırma yapan tüm üniversitelerin ve kurumlarında da UDYM
laboratuvarını araştırmalarında kullanmalarına imkân sağlanması planlanmaktadır.
UDYM laboratuvarında, ayrıca, eğitim faaliyetleri, konferans, çalıştay, panel, kurs,
seminer, kongre ve bilimsel toplantılar düzenlenecektir. Laboratuvar binasının finansmanı
T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Dairesi Başkanlığı tarafından karşılanıyor olup
laboratuvar altyapı sisteminin kurulmasına yönelik gerekli olan finansmanın sağlanmasında
JICA ve World Bank kredileri kullanılmasına yönelik ÇŞİDB tarafından çalışmalar
sürdürülmektedir. UDYM laboratuvar binasının 2024 yılının sonunda bitirilmesi ve 2025
yılında faaliyete geçmesi planlanmaktadır.