Dünyaya sağlıklı olarak gelen her bir birey, yaşam süresi içerisinde her an engelli bir vatandaş olmaya adaydır. Bu konuya değinmeden önce “Engelli” kelimesinin anlamına açıklık getirmek gerekir.
Engelli, doğuştan veya sonradan meydana gelen hastalıklar veya kaza sonucu oluşan yaralanma ya da fiziksel veya zihinsel bir rahatsızlık nedeniyle bazı hareketleri, duyuları veya işlevleri kısıtlanan engellerle karşılaşan kişi demektir.
OECD-AB ve Türkiye verilerine göre, dünya nüfusunun yaklaşık %15’i engelli bireylerden oluşuyor. Yani nüfusu 2022 yılında 7 milyar 924 milyon kişi olarak açıklanan dünyamızda, 1 milyar 188 milyon engelli var. Bu nedenle, dünyadaki “en büyük azınlık” olarak nitelendiriliyorlar. Türkiye’de ise Ulusal Engelli Veri Taban’ına (Haziran 2021) göre Türkiye’de engeli olan bireylerin toplam nüfusa oranının yüzde 12,29 olarak hesaplanmıştır.
Erkek Engelli Kişi Sayısı 1.414.643, Kadın Engelli Kişi Sayısı 1.097.307, Ağır Engelli Kişi Sayısı 775.012, Toplam Engelli Kişi Sayısı 2.511.950 dir.(Ancak resmi olmayan rakamlara göre %13 düzeyinde, 9 milyon olduğu söyleniyor)
Dünya genelinde bu kadar çok engelli insanın var olması neticesinde Birleşmiş Milletler'e üye 156 ülkede her yıl 10 Mayıs ile 16 Mayıs tarihleri arasında Engelliler Haftası etkinlikleri yapılmaktadır. Ayrıca 1992 yılından bu yana Birleşmiş Milletler tarafından ve ülkemizde 3 Aralık Engelliler günü uluslararası bir farkındalık günü olarak kutlanmaktadır. Özellikle engelli vatandaşlarımızın bir nebze de olsun moral toplamalarına yardımcı olmak ve tüm Dünya’da engelli vatandaşlara karşı olan duyarlılığı arttırmak adına bugün de, pek çok festivaller ya da etkinlikler yapılmaktadır.
Her bakımdan oldukça önemli olan bugünde özellikle engelli kişilerin yaşamış olduğu sorunlara dikkat çekilerek onların daha engelsiz bir dünyada yaşamalarına olanak sağlanmaya çalışılır. Bu bağlamda genel olarak engellilik sorununu tartışan Programlar, engelliliğin engellenmesi ve engelli kişilerin nasıl eğitileceği konusunda pek çok farklı alanda görüşler belirtilmektedir.
Pek çok açıdan oldukça büyük önem teşkil eden bugün, engelli vatandaşların toplum içinde daha fazla fark edilmelerini sağlamak ve dikkat çekmek açısından oldukça önemli bir gündür.
03 Aralık Dünya Engelliler Günü nedeniyle Birleşmiş Milletler tarafından yürütülen çalışmalarla, engellilerin politik, ekonomik, sosyal ve kültürel hayattaki görünürlüğünü sağlamak, daha rahat bir yaşam sürmeleri için çözüm üretmek, sahip oldukları haklara dair farkındalığı artırmak, yaşadıkları zorluklara son vermek hedefleniyor.
Ülkemizde de 17 yıl önce 1.7.2005 tarihinde çıkarılan: ENGELLİLER HAKKINDA KANUN sayesinde vatandaşlarımız hak ettiği hayat şartlarına büyük oranda kavuşmuştur.
Ancak; Trafik kazaları, ev kazaları, iş cinayetleri, kadına ve çocuğa yönelik şiddet,1. Derece akraba evlikleri, silahlı çatışmalar, bedensel bütünlüğe yönelen saldırıların ve yoksulluk gibi faktörlerle engelliliğin yaygınlaştığı bilinmektedir.
Dolayısıyla çok temel görevleri olan belediyelerin “siyasi partilerinden bağımsız bir şekilde” bu soruna dair aşağıda belirtilen hizmetleri sunabilirler. Bu hizmetleri başarıyla sunan çok sayıda belediyelerimiz bulunmaktadır.
Doğrudan özürlü bireylere yönelik Özel Merkezlerin kurulması,
Evde yara bakımı, pansuman değişimi, enjeksiyon, ağız bakımı, kişisel hijyen gibi hizmetler için eğitimli sağlık ve bakım personelleriyle bireylerin ayağına Evde Bakım Hizmetlerinin götürülmesi,
Günlük işlerini yapmakta zorlanan engellilere yardım amacıyla fatura ödemek, kira yatırmak ya da devlet dairesinde bir işlemin yapılması, evinin temizliği, badana-boya veya onarım işleri, ulaşım hizmeti gibi Günlük Hizmetlerini Karşılayacak ekiplerin kurulması
Engelli çocuğun ve ailelerin sosyal-kültürel etkinliklere katılabilmeleri amacıyla, uzmanlar, üniversite öğrencileri ve gönüllü anneler eşliğinde Akşam Bakım Hizmeti verilmesi,
Fiziksel engelliler için, tekerlekli sandalye tasarım, üretim, pazarlama ve bakım merkezlerinin kurulması
Engelli bireyin yardım almadan güvenli bir şekilde seyahat edebilmeleri için, otobüs ve metro ile tramvaylar da engellilerin rahatlıkla binip-inebileceği şekilde düzenlenmelerin yapılması,
Kaldırımların engellilerin rahat inip çıkabileceği şekilde inşa edilmesi, Engelli vatandaşlarımızın engelsiz yaşamalarına katkı sunacaktır.
Toplumun üzerine düşen sorumluluklarını yerine getirme çabası tek başına bir çözüm olamaz. Engelli kişinin de engelleri aşmak için mücadele vermesi gerekir.
Asıl engelliler, karşılarına çıkan engelleri pes edip geçemeyenlerdir.
Cengiz Ceylan
Eğitimci Yazar