Tüketimin yeni aracı: sosyal medya

Gençlerin yüzde 98,1’inin dijitalleşmeye ve sosyal medyaya uyum sağladığı ve tüketim kararlarının da önemli ölçüde sosyal medya kanallarından etkilendiği tespit edildi. Gün içinde en az 5 kez kontrol Dijitalleşmenin etkisiyle gençlerin tüketim kültüründeki değişimleri ölçmeyi amaçlayan bir araştırma yapan Prof. Dr. Ferhat Pehlivanoğlu gençlerin büyük çoğunluğunun tüketim tercihlerinde sosyal medyanın etkili olduğunu kaydetti. Kocaeli Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Pehlivanoğlu’nun araştırmasına göre 15-24 yaş arasındaki gençlerin kendilerine ait en az bir adet bilgisayar, tablet veya telefonu var. 612 kişi ile gerçekleştirilen “Kocaeli’de Gençlerin Dijitalleşme ve Sosyal Medya Kullanımının Tüketim Davranışları Üzerindeki Etkileri” isimli çalışmada katılımcıların yüzde 98,1’i en az 1 sosyal medya hesabı olduğunu tespit edildi. Katılımcıların yüzde 58,2’si gün içinde en az 5 kez, yüzde 32,6’sı 1-3 arası ve yüzde 9,2’si günde bir kez sosyal medya hesaplarını kontrol ettiği belirlendi. Ayrıca katılımcılar sosyal medyayı en çok zaman geçirmek için kullandıklarını ifade etti. Sürü psikolojisi etkili Şura Akademi Dergisi’nde yayınlanan çalışmaya göre tüketim davranışlarında sosyal medya etkisinin oldukça yüksek olduğu tespit edildi. Katılımcıların yüzde 64,5’i sosyal medyada karşılarına çıkan reklamlara tıkladığı, yüzde 83,3’ü beğendikleri markaların online (çevrimiçi) olarak sundukları indirim günlerini takip ettiği görüldü. Öğrencilerin yüzde 91,1’i online/sanal alışverişi tercih ettiği ifade etti. Ayrıca yüzde 47’si ebeveynlerinin kredi kartıyla alışveriş yaptığını aktardı.   Katılımcıların Ankete Verdikleri Yanıtlar   Yüzde   Evet Hayır En az bir tane sosyal medya hesabınız var mı? 98,1 1,8 Sosyal medya hesaplarını günlük kontrol eder misiniz? 80,5 19,5 Sosyal medya kullanırken karşınıza çıkan reklamlara tıklar mısınız? 64,5 35,5 Online alışveriş yapmayı tercih eder misiniz? 91,1 8,9 Beğendiğiniz markaların online olarak sunduğu indirim günlerini takip eder misiniz? 83,3 16,7 Büyük indirim günü olarak lanse edilen günlerde tüketim yapma isteğiniz artar mı? 86 14 Çalışma hayatına katıldığınızda kendi harcama imkanlarınız olduğunda online alışverişe devam edecek misiniz? 99 1 Ebeveynlerinizin kredi kartından alışveriş yapıyor musunuz? 47 53 Arkadaşlarınızın sosyal medyadan yaptıkları tüketimleri takip ediyor musunuz? 98 2   Gençlerin tüketim alışkanlıklarında sürü psikolojisi etkili ve önceki nesillere göre online tüketim alışkanlıkları daha yüksek olduğu belirlendi. Yani gençlerin neredeyse tamamı arkadaşlarının sosyal medyadan yaptıkları tüketimleri takip ettiğini belirtti. Çalışmada gençlerin online alışveriş yaparken en çok tüketim yaptıkları kategorinin giyim ve ayakkabı olduğu görüldü. En çok kullanılan sosyal medya kanalının YouTube, alışveriş platformunun ise Trendyol olduğu belirlendi.   Katılımcıların Sosyal Medya Kullanım Amaçları, Platformlar ve Tüketim Kategorileri   Yüzde         Sosyal Medyayı En Çok Kullanma Amacınız Nedir? Zaman geçirmek, eğlenme amaçlı 71,4 Yeni çıkan ürünleri takip etmek 13,7 İş başvurusu yapmak veya iş imkânı aramak 6,5 Yeni insanlarla takılmak 2,6 İş gereği kullanmak 2,1 Ünlü kişileri takip etmek 1,8 Alışveriş için indirim kodu almak veya ürün tanıtım reklamlarından haberdar olmak 1,3 Haber okumak 0,4 Diğer 0,2   Hangi Sosyal Medya Kanallarında Hesaplarınız Bulunmakta? YouTube 98,4 Instagram 90,6 X (Twitter) 70,3 LinkedIn 55,7 Facebook 39,5   TikTok 38,6 En Çok Kullandığınız Online Alışveriş Platformu Hangileridir? Trendyol 83,1 Hepsiburada 9,2 Dolap 4,4 Çiçeksepeti, N11 ve Letgo 3,3   En Çok Hangi Kategoride Tüketim Yapıyorsunuz? Giyim ve ayakkabı 58,6 Kitap, kırtasiye ve elektronik 28,2 Kozmetik ve bakım ürünleri 6,1 Gıda ve yemek 4,3 Ev eşyaları, otomotiv ve hobi ürünleri 2,8     Kadınlar daha fazla etkileniyor Araştırmada online alışveriş sitelerini kadınların daha çok kullandığı tespit edildi. Kadınlar sosyal medyada karşılarına çıkan reklamlardan, indirim ve kuponlardan daha fazla etkileniyorlar. Ayrıca marka takibi, yorum ve geri bildirimlerde de kadınların daha aktif olduğu bulgular arasında yer aldı. Yani kadınlar erkeklere göre daha fazla yorum ve geri bildirim yapıyor. Online alışverişte ürün iadesi olanağının erkekleri kadınlardan daha çok etkilediği sonucuna ulaşıldı. Yüz yüze ve online anket yöntemiyle gerçekleştirilen çalışmada ürün seçiminde sosyal medya kadınlar üzerinde erkeklere oranla daha etkili olduğu bulundu. Ancak kadınların ürün seçimlerinde farkındalıklarının da daha yüksek olduğu saptandı. Online alışverişin tüketim kararları etkilerinde ise cinsiyete göre bir farklılık bulunmadığı belirlendi. Online alışveriş sitesi kullanımı, sosyal medyanın ürün seçimine etkisi, sosyal medyadaki reklamların etkisi, marka takibi ve yorum geri bildirimlerinin etkisi, ürün seçiminde farkındalık ölçümü ile öğrenim durumu arasında bir ilişki bulunmadı. Ayrıca online alışverişte indirim/kupon etkisi, tüketim kararlarının etkisi, online alışveriş ve ürün iade/karar etkisi arasında da öğrenim durumuna göre farklılık bulunmadığı ifade edildi.