Bahşiş personelin hakkı

Otel, lokanta, eğlence yerleri ile içkili mekânlar personele genellikle "yüzde" usulü ile ücret ödüyor. Bu sistemle çalışan iş yerlerinde işveren tarafından servis karşılığı veya başka isimlerle müşterilerin hesap pusulasına "yüzde" eklenerek ya da ayrı şekillerde alınan paralar ile müşterilerin kendi isteği ile bıraktığı bahşişlerin o iş yerinde çalışan tüm işçilere eksiksiz ödenmesi zorunludur.   TOPLANAN PARALARIN DAĞITIMI PUANA GÖRE YAPILIR Toplanan yüzdeler ve bahşişlerin dağıtımında, iş yerindeki tüm servislerden elde edilen paraların toplamı ve işçilerin fiilen yaptıkları işler esas alınır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının yayımladığı yönetmelikte otel, lokanta ve eğlence yerlerinde çalıştırılan her işçinin puanlarının alt ve üst sınırları belirleniyor. Örneğin, baş aşçı, şef garson ve resepsiyon şefinin puanı 26-30 arasında değişiyor. Aşçı, garson, barmen gibi çalışanların puanı ise 18den başlıyor 22ye kadar çıkıyor. İşe ilk defa başlayanlara, içinde yer aldıkları grubun en düşük puanı uygulanıyor. İş yerinde aynı grupta geçen başarılı her 3 yıl için bir puan ekleniyor. Yeni işe alınan işçi, daha önce çalıştığı yerlerdeki hizmet sürelerini belgelendirirse, o çalışmaları yeni iş yerinde de dikkate alınıyor. Yüzdeyle çalışılan iş yerlerinde her işçi için hizmet sürelerine ilişkin değerlendirme belgelerinin saklanması gerekiyor. İşçinin yaptığı işler puan cetvelinde birden çok gruba giriyorsa sadece puanı yüksek olan işi esas alınır. Fazla çalışma yapan işçilerin fazla çalışma saatlerine ait puanları normal çalışma puanlarına eklenir. İş yerinde yüzdeler ve bahşişlerden toplanan paralar, işçilerin fiilen yaptıkları işler esas alınarak dağıtılır. Her işçi, toplanan yüzdelerden, fiilen çalıştığı gün sayısına ve puanına göre yararlandırılır. Yüzde ile çalışılan işyerlerinde puan cetveli Grup Unvan veya görev Alt sınır puanı Üst sınır puanı I Baş aşçı, maitre dhotel, resepsiyon şefi 26 30 II Baş aşçı, maitre dhotel, resepsiyon şef yardımcıları, bölüm şefleri, ön kasa şefi 22 26 III Bölüm şef yardımcıları, çamaşırhane şefi, resepsiyon ve rezervasyon memurları, aşçı, şef kasiyer, ön kasiyer, garson, barmen, pastacı, tatlıcı, soğukcu, dönerci, güvenlik şefi, kontrolör, gece teknisyeni 18 22 IV Kasiyer, güvenlik görevlisi, kapıcılar, kat ve oda temizlikçileri, aşçı ve garson yardımcıları, 1. sınıf bulaşıkçı, bellboy, hemşire, sauna, havuz ve spor sahası sorumluları 14 18 V Meydancı, bagajcı, haberci, bulaşıkçı, komi, bekçi, bahçıvan, işletme işçileri, stajyerler 10 14   FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİNİN FARKI İŞVERENDEN Fazla çalışma ücretleri normal çalışma ücretinden yüzde 50 zamlı uygulanıyor. Yüzde usulü uygulanan işyerlerinde fazla çalışma ücretlerinin normal kısmı, toplanan yüzdelerden ve bahşişlerden; zamlı kısmı ise işveren tarafından ödenir. Düğün, çay, balo, ziyafet ve toplantı gibi ekstra işlerden servis karşılığı yüzde alındığı takdirde, bu işler için geçici olarak işe alınan işçilerin ücretleri, puan cetvelindeki iş ve görev unvanları dikkate alınarak hesaplanır. Ancak, geçici olarak işe alınanlara ödenecek tutar, çalışılan süreye denk gelen asgari ücretin altında olamaz.   İŞVEREN HESAP PUSULALARINI İŞÇİ TEMSİLCİSİNE GÖSTERMEK ZORUNDA İşveren, yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde her hesap pusulasının genel toplamını gösteren belgeyi, varsa sendika temsilcisine, işyeri sendikalı değilse gizli oyla seçilmiş işçi temsilcisine vermek zorundadır. Bu belgeler ve belgelerin esas alındığı kayıtların beş yıl süreyle saklanması gerekir.